De prognoses van het Centraal Planbureau (CPB) worden door het Kabinet overgenomen in de Rijksbegroting. De programmabegroting is mede gebaseerd op informatie van het CPB. Zo nemen we het prijsindexcijfer over voor de berekening van de prijsinflatie. De gehanteerde prijsindex bedraagt in 2019 2,3% en in de jaren 2020-2022 1,7%. De lonen zijn geïndexeerd met 3,4%.
Voor de ontwikkeling van de sociale structuur (onze inwoners naar leeftijdsgroepen) hanteren we de ramingen van de Provincie. Kortom, allemaal belangrijke informatie over ontwikkelingen die we betrekken bij de voorbereiding van onze programmabegroting.

GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING

Inleiding
De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft.

Grondslagen voor de waardering
De waardering van de activa en de passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden.

De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar wordt gesteld.

Met betrekking tot de verwerking van de algemene uitkering heeft de commissie BBV een stellige uitspraak gedaan. Deze uitspraak houdt in dat in de jaarrekening de algemene uitkering wordt opgenomen conform de in het jaar laatst gepubliceerde accresmededeling, die doorgaans is opgenomen in de septembercirculaire van het boekjaar.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben.
Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden en overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken.

Immateriële vaste activa
Conform de notitie grondexploitatie 2016 van de commissie BBV kunnen voorbereidingskosten die worden gemaakt in
de periode vóórdat de grondexploitatie wordt vastgesteld door de gemeenteraad, nog niet op onderhanden werk    
worden geactiveerd wanneer de betreffende BIE nog niet operationeel is. Deze kosten kunnen op basis van artikel 34 van het BBV
worden geactiveerd als immateriële vaste activa onder de volgende voorwaarden:
1. De kosten moeten passen binnen de kostensoortenlijst van het Bro; en
2. De kosten mogen maximaal 5 jaar geactiveerd blijven staan onder de immateriële vaste activa.
    Na maximaal 5 jaar moeten de kosten hebben geleid tot een actieve grondexploitatie dan wel worden afgeboekt
    ten laste van het jaarresultaat;
3. Plannen tot ontwikkeling van grond waarvoor de voorbereidingskosten worden gemaakt moeten bestuurlijke instemming hebben,
    blijkend uit een raadsbesluit of - indien gedelegeerd - een collegebesluit.

Materiële vaste activa
Investeringen met economisch nut
Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven.

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut   
Investeringen met een maatschappelijk nut worden, evenals investeringen met een economisch nut, geactiveerd en over de verwachte toekomstige gebruiksduur afgeschreven. De verplichting om alle investeringen te activeren volgens de nieuwe methode geldt alleen voor investeringen die vanaf het begrotingsjaar 2017 worden gedaan.

Conform de notitie grondexploitaties 2016 van de commissie BBV zijn NIEGG en bouwgronden in   exploitatie (BIE) die per 1 januari 2016 uit exploitatie zijn genomen, op basis van een overgangsbepaling tegen de boekwaarde per 1 januari 2016 (ingangsdatum Wijzigingsbesluit) geherrubriceerd naar de materiële vaste activa. Deze overgangsbepaling heeft een looptijd van 4 jaar.
Uiterlijk 31 december 2019 zal een toets plaatvinden op de marktwaarde van deze gronden tegen de geldende bestemming op het moment van de marktwaardetoets. Wordt daarbij een duurzame waardevermindering vastgesteld, dan zal dat uiterlijk 31 december 2019 leiden tot een afwaardering van deze gronden.

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen, leningen u/g en overige uitzettingen zijn tegen nominale waarde opgenomen. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in    mindering gebracht.

Participaties in het aandelenkapitaal van BV's of NV's zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs van de aandelen of    lagere marktwaarde. Bijdrage in activa van derden zijn opgenomen tegen het bedrag van de verstrekte bijdrage verminderd met de afschrijvingen.

Van een deelneming is krachtens artikel 1 lid d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV.

Afschrijvingen
De afschrijving geschiedt onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar volgens de lineaire afschrijvingsmethode.
De afschrijving vangt aan in het jaar volgend op het jaar waarin het kapitaalgoed gereed komt of wordt aangeschaft.
De afschrijvingsduur is afgestemd op de economische levensduur.

De afschrijvingstermijnen zijn conform de Financiële Verordening 2017 welke op 08 mei 2017 is vastgesteld.

Afschrijvingen vinden plaats volgens de afschrijvingstermijnen in onderstaande tabel.

Aan de investeringen wordt geen rente toegerekend.

Voorraden   
De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs dan wel de    lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken) alsmede een redelijk te achten aandeel   in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten.

Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien aan onderstaande voorwaarden is voldaan:
1. Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat.
2. De grond (of het deelperceel) moet zijn verkocht.
3. De kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).

Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich vooral voor indien voorraden incourant worden.   

Vlottende activa
Vorderingen worden opgenomen tegen de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid.   
De voorziening debiteuren wordt deels dynamisch (publiekrechtelijke debiteuren) en deels statisch (private debiteuren) bepaald.    
De voorziening voor debiteuren - soza wordt tot een bedrag van € 3.000 dynamisch bepaald.
Vorderingen > € 3.000 worden individueel beoordeeld.

Voorzieningen
Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare   verlies, met uitzondering van de voorziening uitkeringsverplichtingen voormalig personeel.
De voorziening uitkeringsverplichtingen voormalig personeel betreft de pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders. Deze voorziening is tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. Hierbij zijn de sterftetabellen GBM/GBV 10-15 met rekenrente 1,577% gehanteerd.   

De onderhoudsegalisatievoorzieningen zijn gebaseerd op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen uiteen zijn gezet.   

Vaste schulden
Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer

Vlottende passiva
Vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.   

Resultaatbepaling
Het resultaat is bepaald door het verschil tussen de opbrengsten en alle hiermee verbonden aan het verslag toe te rekenen kosten.

Het gerealiseerde resultaat wordt afzonderlijk in de balans opgenomen. De bestemming van het resultaat vindt plaats nadat de jaarrekening is vastgesteld.

Borg- en garantstellingen
Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is onder de 'Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen' het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.   

Eigen bijdragen op grond van de WMO
Met betrekking tot de eigen bijdragen die het CAK int en aan de gemeenten afdraagt geldt op basis van de Kadernota rechtmatigheid 2017 van de commissie BBV het volgende. Gemeenten kunnen op basis van de overzichten van het CAK wel de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met de eigen WMO-administratie. Probleempunt is dat door het ontbreken van inkomensgegevens op deze overzichten de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend is om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht.

BALANS (bedragen x € 1.000)

Toelichting op de balans per 31 december 2018 (bedragen  x € 1.000)

Activa

Vaste activa

Immateriële vaste activa

Materiële vaste activa

De investeringen met een economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld:

Conform de Notitie grondexploitaties 2016 van de commissie BBV dienen de niet in exploitatie genomen gronden per 1 januari 2016 te worden omgezet naar materiële vaste activa.
Voor deze complexen is een overgangsbepaling van toepassing met een looptijd van vier jaar. Uiterlijk 31 december 2019 moet een toets plaatsvinden op de marktwaarde van deze gronden tegen de geldende bestemming op het moment van de marktwaarde toets. Wordt daarbij een duurzame waardevermindering vastgesteld, dan moet dat uiterlijk 31 december 2019 leiden tot een afwaardering van deze gronden.

De totale inbreng van gronden is als volgt te specificeren:

Aarlesche Erven
Per 1 januari 2016 bedroeg de boekwaarde € 27.128.000. Mutaties op deze boekwaarde worden binnen de overgangsperiode verantwoord onder immateriële vaste activa.
Volgens de huidige projectplanning wordt grondexploitatie Aarlesche Erven op 17-6-2019 aan de raad ter vaststelling aangeboden (gelijktijdig met het bestemmingsplan).

Steegsche Velden Oost fase B
Per 1 januari 2016 bedroeg de boekwaarde € 1.773.000. Mutaties op deze boekwaarde worden binnen de overgangsperiode verantwoord onder immateriële vaste activa. Het streven is om voor Steegsche Velden Oost fase B vóór 31 december 2019 een grondexploitatiecomplex inclusief een grondexploitatie vast te stellen.

De investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven kunnen als volgt worden onderverdeeld:

De bijdragen van derden betreft de rioolheffing.
De investering in overige materiële activa betreft aanpassingen in de afvalinzameling PMD/restafval. De dekking vindt plaats uit de afvalstoffenheffing.

De investering in de openbare ruimte met maatschappelijk nut is een rechtstreeks gevolg van een wijziging in het BBV (Besluit Begroting Verantwoording).
Deze wijziging houdt in dat alle investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut moeten worden geactiveerd. Voorheen bestond de mogelijkheid om deze investeringen rechtstreeks ten laste van de reserve te brengen.

Het restant van de investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut bestaat uit de reconstructie van diverse wegen waaronder de NCB-weg, de Driehoekweg en de Schutboomweg. Verder is er geïnvesteerd in het vervangen van de verkeersregelinstallaties aan de Eindhovenseweg/Ploegstraat en de Mecklenburgweg/Ringweg.

De bijdragen van derden bestaat uit een bijdrage van  de provincie Noord-Brabant voor de realisatie van de reconstructie van de Nazarethstraat.
Voor de realisatie van de infrastructuur De Vleut en de realisatie van de slowlane is een bijdrage van het SRE ontvangen.

Financiële vaste activa

De deelnemingen betreffen aandelen in Brainport BV en aandelen NV BNG.
De investeringen in overige langlopende geldleningen bestaan uit verstrekte startersleningen voor € 238.000, verstrekte leningen zonnepanelenproject voor € 85.000 en een verstrekte lening aan het Regionaal Ontwikkelfonds Werklocaties voor € 17.000.

Vlottende Activa
Voorraden

Bouwgrond in exploitatie (BIE)

Onderstaande tabel is een prospectie van de nog te maken kosten en opbrengsten van de bovenstaande BIE's:

Geactualiseerde grondexploitatie - gehanteerde parameters:

De waardering van de gronden in exploitatie per 31 december 2018 is gebaseerd op de geactualiseerde grondexploitaties per 1 januari 2019 en de uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses. Dit betreft de beste inschatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico's, aannames en veronderstellingen die periodiek (jaarlijks) worden herzien. Deze periodieke herziening kan - mede gezien de afhankelijkheid van de marktomstandigheden - leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor verlieslatende grondexploitaties.

Schutboom
Plan Schutboom is nagenoeg voltooid. Alle uit te geven bouwkavels zijn inmiddels verkocht.
De nog uit te voeren fysieke werkzaamheden bestaan uit het woonrijp maken van delen van het plan. In 2018 wordt een tussentijdse winst genomen van € 21.246 (op basis van de voorgeschreven POC-methode). Daarmee komt de reeds genomen winst op een bedrag van € 3.122.246 en resteert nog een geprognosticeerde winst van € 97 (NCW per 1-1-2019). Naar verwachting kan de grex Schutboom per 31-12-2019 worden afgesloten.

Broekstraat
Plan Broekstraat is nagenoeg voltooid. Alle uit te geven bouwkavels zijn inmiddels verkocht. De nog uit te voeren fysieke werkzaamheden bestaan uit het woonrijp maken van delen van het plan. In 2018 wordt een tussentijdse winst genomen van € 46.311 (op basis van de voorgeschreven POC-methode). Daarmee komt de reeds genomen winst op een bedrag van € 1.551.311 en resteert nog een geprognosticeerde winst van € 3.132 (NCW per 1-1-2019). Naar verwachting kan de grex Broekstraat per 31-12-2019 worden afgesloten.

Molenstraat
Ten opzichte van de voorgaande grondexploitatie (versie jaarrekening 2017) is het parkeerterrein P&R dat gelegen is aan de noordwestzijde van het plangebied uit de grondexploitatie gehaald. Op korte termijn is er geen zicht op ontwikkeling van dit gebied. Daarmee is het plangebied 4,275 m2 kleiner geworden. De kosten en opbrengsten met betrekking tot dit gebied zijn uit de grondexploitatie gehaald. De grond kan later worden toegevoegd in de ontwikkeling van het stationsgebied. In feite gaat het zodoende om een verschuiving van de kosten en opbrengsten tussen projecten. In de grondexploitatie wordt nu nog rekening gehouden met de uitgifte van 2 bouwkavels. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 537.143 (NCW per 1-1-2019). Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Dijkstraten
In plan Dijkstraten zijn in 2018 19 kavels verkocht. Het plan is verdeeld in 5 fasen, waarvan fase 1 en 2 inmiddels gereed zijn. Het plan heeft nog een looptijd tot en met 2026. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 10.957.859 (NCW per 1-1-2019). Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Steegsche Velden Oost fase A
In plan Steegsche Velden Oost fase A zijn in 2018 16 kavels verkocht. Het plan is nagenoeg helemaal bouwrijp gemaakt. Er moeten nog 29 kavels worden verkocht. Daarnaast worden nog kosten geraamd voor het woonrijp maken. Het plan heeft nog een looptijd tot en met 2021. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 2.626.923 (NCW per 1-1-2019). Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Centrumplan
In 2018 is met een projectontwikkelaar een overeenkomst geloten over de realisatie van een horecagelegenheid, commerciële ruimte en maximaal 12 appartementen. De grondverkoop moet nog notarieel worden afgewikkeld. Daarnaast is een 'verkoop onder voorwaarden' in voorbereiding voor een tweede ontwikkelvlek. Vervolgens kan het resterende gebied woonrijp worden gemaakt. Het plan heeft een looptijd tot en met 2022. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 3.925.802 (NCW per 1-1-2019). Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Vorderingen op openbare lichamen
Dit betreft met name de afwikkeling van het BTW compensatiefonds 2018 voor € 4.508.926.

Rekening-courant verhoudingen met het Rijk
De Wet Schatkistbankieren verplicht openbare lichamen om hun overtollige middelen aan te houden in ’s Rijks schatkist (met uitzondering van een drempelbedrag).
Het drempelbedrag voor gemeente Best bedraagt in 2018 € 548.000 (gemiddeld per kwartaal).

De gemeente Best heeft gemiddeld per kwartaal de volgende bedragen op dagbasis buiten ‘s Rijks schatkist gehouden:

Overlopende activa

Passiva

Vaste Passiva

Eigen vermogen

In onderstaand overzicht wordt per reserve het doel van de reserve beschreven.

Voorzieningen

Vaste schulden met een rentetypische looptijd langer dan één jaar

De totale rentelast voor het jaar 2018 met betrekking tot de vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar bedraagt € 11.000.

Vlottende passiva

Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Overlopende passiva

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

Waarborgen en garanties

Toelichting mutaties borgstellingen / gemeentegaranties per balansdatum 31-12-2018 ten opzichte van de balans per 31-12-2017:

Hieronder zijn de borgstellings- / gemeentegarantieverplichtingen opgenomen per 31 december 2018. Voor zover zich mutaties hebben voorgedaan buiten
de reguliere aflossingen worden deze toegelicht.

Het saldo van de niet uit de balans blijkende waarborgen en gemeentegaranties kan als volgt worden gespecificeerd:

A. Rechtstreekse borgstellingen door de gemeente Best*

B. Achtervangborgstellingen Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)*

* Toelichting achtervangborgstellingen WSW:
Bij achtervangborgstellingen via het WSW worden de schulden allereerst verhaald op de activa van de woningcorporatie die in de problemen gekomen is. Daarna wordt een aanspraak gedaan op de buffers van het WSW. Deze buffers worden door de erkende kredietwaardigheidsbeoordelaars Moody's en S&P als uitstekend gekwalificeerd. Dit blijkt uit de hoogst mogelijke kredietwaardigheidsbeoordeling die het WSW heeft gehad (AAA). Op de buffers van het WSW is tot dusverre nooit een beroep gedaan. Eind 2018 hebben we de jaarstukken 2018 ontvangen van het WSW. Hieruit bleek dat de buffers van het WSW zijn gehalveerd. De resterende buffers zijn nog boven het vereiste minimumniveau van € 203 miljoen. Bovendien heeft het WSW nog mogelijkheden om het bufferniveau aan te vullen tot het vereiste minimum, mocht het daaronder komen. De aangetaste financiële positie van het WSW is inmiddels onder de aandacht van de VNG. Voor zover nu bekend neemt de gemeente Rotterdam het voortouw om dit te onderzoeken en komen zij met een advies aan de VNG / de commissie Bbv.

C. Achtervangborgstelling in het kader van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG)*

* Toelichting achtervangborgstellingen NHG:
Tot en met 2010 was de gemeente tezamen met het rijk risicodrager bij verstrekkingen in het kader van de Nationale Hypotheek Garantie. Vanaf 2011 fungeert alleen het rijk als risicodrager. De achtervangconstructie die van toepassing is voor de gemeente Best (dus over het saldo leningen t/m 2010) werkt als volgt: allereerst worden schulden verhaald op de bezittingen van de schuldenaar en/of via een betalingsregeling. Als dit geen soelaas biedt, dan worden de buffers van de NHG aangesproken. Als de buffers van de NHG dalen onder een bepaald niveau zijn gemeente en het Rijk (ieder voor 50%) verplicht om renteloze leningen te verstrekken aan de stichting Waarborgfonds Eigen Woningen, die deze regeling uitvoert. De kans dat een beroep gedaan wordt op een gemeentelijke achtervang wordt minimaal geacht. De buffers van de stichting WEW worden door erkend kredietwaardigheidsbeoordelaars Moody's en Fitch voldoende geacht om de risico's op te vangen.

** De informatie over het saldo per 31-12-2018 komt in juli 2019 beschikbaar.

Eigen bijdrage op grond van de WMO
Bij het gebruikmaken van een voorziening, hulp in de huishouding of een financiële tegemoetkoming (persoonsgebonden budget) is op grond van de WMO een (mogelijke) bijdrage van de aanvrager verschuldigd. De wetgever heeft bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage wordt uitgevoerd door het CAK. De informatie van het CAK (om privacyredenen beperkt) is ontoereikend om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen op grond van de WMO geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dit betekent dat gemeenten geen zekerheden omtrent de omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen verkrijgen.

Overige verplichtingen
Er zijn binnen de gemeente geen belangrijke en/of politiek-gevoelige financiële verplichtingen aanwezig. De gemeente heeft inspannings- en resultaatverplichtingen op zich genomen voor het opleveren van percelen voor 930 woningen. Deze verplichting is verwerkt in de planopzet en risico-analyse voor het plan Aarlesche Erven.

Financiële gevolgen van mogelijk juridische geschillen worden meegenomen in de actualisatie van de risico's die benodigd zijn voor de berekening van het weerstandsvermogen.